Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantı Özeti’nde, “Parasal sıkılaştırmayla birlikte Türk lirası tasarruf araçlarına olan talebin artmasının ardından, para transferinin talebe bazı yansımaları yavaş yavaş ortaya çıkıyor.” Açıklamaya yer verildi.
TCMB Para Politikası Kurulu’nun 26 Ekim tarihli toplantısının özeti yayımlandı.
Özette, parasal sıkılaştırmayla birlikte Türk lirası tasarruf araçlarına olan talebin artmasının ardından nakit transferinin talebe bazı yansımalarının yavaş yavaş ortaya çıktığı belirtilirken, şöyle devam edildi: “Yurtiçi talep göstergeleri, fiyat indirimi gerçekleşmeleri ve sektörlerdeki planlar dayanıklı tüketim malları, siparişler ve buna bağlı beklentiler talebin dengelenmesinde öncü faktörlerdir.” “Sinyal veriyor. Buna paralel olarak ithalat azaldı ve dış ticaret dengesi nispeten olumlu bir görünüm sergiledi.” kelimeler kullanıldı.
Özette, son dönemdeki göstergelerin ve yüksek frekanslı bilgilerin üçüncü çeyrekte büyüme ivmesinde çeyreklik yavaşlamaya işaret ettiği vurgulandı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak perakende satış hacim endeksinin Ağustos ayında aylık bazda yüzde 4,7 azaldığı belirtilen özette, perakende satış hacmindeki yıllık büyüme 14,4 puan azalarak yüzde 17,2’ye geriledi. İkinci çeyrekte çeyreklik bazda artış yüzde 5 oldu. “Yüzde 0,4’lük artışa göre yavaşlayarak yüzde 1,6’ya geriledi. Kart harcamalarındaki artış Eylül’de de devam etti. Öte yandan reel olarak bakıldığında kart harcamalarındaki artış çeyrek bazında yavaşladı.” Söylendi.
Özette, imalat sanayii şirketlerinin kayıtlı iç piyasa siparişlerinin ekim ayında yıllık bazda 7,5 puan artarken, son çeyrekte ekim ayı itibarıyla bir önceki çeyreğe göre mevsimsellikten arındırılmış düşüş kaydettikleri belirtildi. Ana mal kümeleri ile karşılaştırmalı olarak değerlendirildiğinde söz konusu azalmanın katı mal kümelenmesinde daha belirgin olduğu gözlendi.
Özette, imalat sanayi firmalarının geleceğe yönelik ihracat ve iç piyasa sipariş beklentilerinin bu dönemde çeyreklik bazda bir miktar arttığı açıklandı.
Özette, şirket toplantılarının başta dayanıklı tüketim malları olmak üzere tüketim mallarına olan talebin yavaşlaması nedeniyle sektörel düzeyde ivme kaybına işaret ettiği bildirilirken, şunlar kaydedildi:
“Ağustos ayında sanayi üretim endeksi mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış aylık bazda yüzde 0,8 azalırken, takvim etkilerinden arındırılmış yıllık bazda yüzde 3,1 arttı. Çeyreklik bazda değerlendirildiğinde sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 3,1 azaldı. Ağustos ayı ikinci çeyrek ortalamasına göre yüzde 0,5 artış gösterdi.Aylık volatilitenin yüksek olduğu segmentler hariç tutulduğunda sanayi üretimi ağustosta yüzde 0,9 ile çeyreklik artış oranıyla yüksek gerçekleşti.Ekim ayında mevsimsellikten arındırılmış imalat sanayi kapasite kullanım oranı oranı aylık bazda 0,1 puan azalarak yüzde 76,8’de sabit kaldı. İzledi.”
“Yüksek frekanslı bilgiler işgücü piyasasındaki talebin güçlü kaldığını gösteriyor”
Özette, mevsimsellikten arındırılmış istihdamın ağustos ayı itibarıyla 31,7 milyon olduğu belirtildi. Özette, bu dönemde mevsimsellikten arındırılmış istihdamın çeyreklik bazda yüzde 0,3 oranında arttığı, işgücüne katılım oranının 0,1 puan azaldığı, işsizlik oranının ise Ağustos ayında yüzde 9,4 seviyesinden 0,2 puan azaldığı belirtildi. önceki ay yüzde 9,2’ye ulaştı. düzeyde gerçekleştiği belirtildi.
Yüksek frekanslı bilgilerin işgücü piyasasında talebin gücünü koruduğuna işaret ettiği belirtilen özette şu ifadelere yer verildi:
“Ağustos ayında dış ticaret açığındaki düşüşe paralel olarak yıllıklandırılmış cari açık bir önceki aya göre 2,1 milyar dolar azalarak 57 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu düşüşte devam eden cari açığın etkisi oldu. birikimli altın dış ticaret açığındaki artışa rağmen elektrik fiyatlarında yıllık bazda düşüş Eylül ayına ilişkin kesintili dış ticaret verileri, mevsimsellikten arındırılmış bazda ihracatın aylık bazda ılımlı bir artış kaydettiğini gösterirken, düşüşlerin olduğunu gösteriyor. Tüm mal alt kümeleri bazında ithalat tarafında ise Ekim ayına ait yüksek frekanslı bilgilerle birlikte değerlendirildiğinde üç aylık ortalama eğilim, ihracatta sınırlı bir iyileşmeye işaret ediyor. yıllık bazda düşüş yaşanıyor. Altın ithalatı Eylül-Ekim döneminde düşüş kaydetse de halen tarihi ortalamaların üzerinde seyrediyor.”
Özette, Ağustos ayı itibarıyla yıllıklandırılmış hizmetler dengesi fazlasının geçen yılın aynı dönemine göre 5,1 milyar dolar artarak 51,2 milyar dolara ulaştığı belirtildi.
Özetle, güçlü ve yıl geneline yayılan turizm gelirlerinin cari dengeye katkı sağlamaya devam ettiği belirtilirken, “Seyahat gelirleri yılın ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine göre 4,1 milyar dolar arttı. Geçen yıl 30,5 milyar dolara ulaştı. Yabancı ziyaretçi sayısı da 30,5 milyar dolar seviyesine ulaştı.” “Bu haliyle yılın ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,7 artarak 32,5 milyon kişiye ulaştı.” Söylendi.
Özetle, enerji emtia fiyatlarında 2022 yılının ikinci yarısından bu yana düşüş gösteren artış eğiliminin temmuz ayında başlayıp eylül ayında da devam ettiği bildirildi.
Özette, son aylarda yataya yakın seyreden elektrik dışı emtia fiyatlarının eylül ayında önemli bir değişiklik göstermediği belirtilirken, elektrik kümesi dahil emtia fiyatlarının 2019 yılı itibarıyla gerilediği kaydedildi. Ekim ayının ilk üç haftası.
Özette şu hususlara vurgu yapıldı:
“Ancak Ekim ayının ilk haftasına kadar düşüş gösteren Brent ham petrol fiyatları, jeopolitik sorunlar nedeniyle yeniden yükselişe geçerek yüksek volatilite sergiledi. Söz konusu küresel gelişmelerin yanı sıra endüstriyel elektrik ve doğal gaz tarifeleri ile elektrik üreticilerinin doğal gaz fiyatları da gündemde. Ekim ayı başında doğalgaz tarifeleri yüzde 20 oranında artırılmıştı.Böylece üreticiler “Döviz kurundaki ve işçilik maliyetlerindeki artışların fiyatlar üzerindeki gecikmeli etkileri zayıflarken, elektrik maliyetleri arttı. Son dönemde jeopolitik gelişmelere bağlı olarak küresel enerji fiyatlarına ilişkin risklerin arttığı gözlenmektedir.”
Özetle, yurt içi üretici fiyatları eylülde yüzde 3,40 oranında artarken, yıllık enflasyonun 1,97 puan azalarak yüzde 47,4’e gerilediği, ana sanayi kümelenmeleri ile karşılaştırıldığında incelendiğinde elektrik kümesinin yüzde 6,12 gibi yüksek bir aylık fiyat artışıyla öne çıktığı bildirildi. Küresel enerji emtia fiyatlarını takip eden yüzde. vurguladı.
Özette, yıllık enflasyonun güç kümesinde baz etkisi nedeniyle düşerken, diğer ana kümelerde daha sınırlı değişimler sergilediği açıklandı.
Özette, Küresel Tedarik Zinciri Baskı Endeksi’nin Eylül ayında ölçülü seyrini koruduğu, Eylül PPK kararının ardından yataya yakın bir seyir izleyen döviz kurlarının Ekim ayında ölçülü bir artış kaydettiği belirtildi.
Özetle, “Temmuz 2023’te asgari ücrette yapılan güncelleme, memur ve kamu işçi ücretlerinde yapılan düzenlemelerle birlikte, ücret artışlarının kamuoyuna yayılması, özellikle maliyet kanalıyla enflasyon üzerinde önemli etkiler yarattı” Yılın üçüncü çeyreğinde.” Onun sözleri yer aldı.
Temmuz ayından bu yana hizmet kısmında güçlü fiyat artışlarının kaydedildiği belirtilen özette şu ifadelere yer verildi:
“Yüksek atalet sergileyen hizmet sektöründe aylık artışlar 2022 yılına göre yüksek kalıyor. Temel mal ve hizmet gruplarının yer aldığı C endeksinde yıllık enflasyon yüzde 69 civarında seyrederken, hizmet sektöründe yıllık enflasyonun arttığı görülüyor. “Yüzde 86 civarında. Hizmet sektörünün yayılım endeksi ise tarihi ortalamasının yaklaşık yüzde 33 üzerinde. Bu da artışların sektör geneline yayılmaya devam ettiğini gösteriyor.”
Özette, Eylül ayında okulların açılması nedeniyle hizmet kümesi fiyatlarında belirgin mevsimsel etkilerin gözlemlendiği vurgulandı.
Özette, fiyatların yılın belirli bir döneminde belirlenmesi sonucunda üniversite ücretleri, yurt fiyatları, okul hizmet fiyatları gibi hizmet kalemlerinde yüksek fiyat artışlarının meydana geldiği, Eylül ayı gerçekleşmelerinin örnek teşkil ettiği belirtildi. Sektörün şokların etkilerini zamana yayma yeteneği.
Özette, akaryakıt fiyatlarının hem üretim girdisi hem de nakliye maliyetleri yoluyla başta ulaştırma hizmetleri olmak üzere tüketici fiyatları üzerinde önemli bir etki yaratma potansiyeline sahip olduğu vurgulandı.
Nitekim özette, son dönemde döviz kuru, ham petrol fiyatları ve vergi artışları nedeniyle akaryakıt fiyatlarında yaşanan ciddi artışların ulaştırma hizmetleri fiyatlarına da hızla yansıdığı belirtilerek şu ifadeler kullanıldı:
“Ulaştırma hizmetlerinde Eylül ayında okul servisi kalemi öncülüğünde güçlü bir fiyat artışı kaydedildi. Uluslararası ham petrol fiyatlarındaki istikrarsız görünüm önümüzdeki dönemde ulaştırma hizmetleri fiyatları için risk unsuru olmaya devam ediyor. Konut fiyatları yükselişini sürdürüyor, endeksleniyor Emlak piyasasında geçmiş enflasyon ve arz-talep davranışı Uyumsuzluklar kira artışlarının yüksek kalmasına neden olarak tüketici enflasyonunu olumsuz etkiliyor.
Öte yandan internet üzerinden takip edilen bilgiler, büyük şehirlerde kiraların son dönemde yavaşlama eğiliminde olduğuna işaret ediyor. Gıda, fiyat ve turizm kaynaklı gelişmelerden önemli ölçüde etkilenen restoran ve oteller alt grubunda aylık fiyat artışlarının sürekli olduğu görülüyor.
Asgari fiyatın gecikmeli etkilerinde zayıflama devam ederken, restoran ve otel alt grubu fiyat görünümünde gıda fiyatlarının göreli değeri artıyor. Başta kira, eğitim, sağlık, eğlence ve kültür olmak üzere makul hizmet kalemlerinin geçmiş tüketici enflasyonuna yönelik fiyat belirleme davranışı sergilemesi enflasyonist etkilerin uzun bir döneme yayılmasına neden olmaktadır. “Yakın vadede tüketici enflasyonunda beklenen görünümle birlikte, geçmiş enflasyona endekslenme eğilimi net olan kalemlerde enflasyonun bir süre daha yüksek kalması riski var.”
(Devam edecek)
